İstanbul’un kentsel gelişimi sonucunda, kentin önemli konumlarındaki liman ve gar tesisleri, varoluş nedenlerini giderek yitirmekteler. Bunlardan, Karaköy-Galata Limanı için projeler geliştirildiğini biliyoruz. Aynı biçimde, şimdilerde, Haydarpaşa Gar ve Harem Liman bölgesi için hazırlanmakta olan projeler kamuoyunda tartışılıyor. Çok yakın bir gelecekte, aynı tartışmanın Sirkeci Gar bölgesi, Haliç Tersanesi, Yenikapı için de gündeme gelmesi beklenir (Haliç Metro Geçişi Köprüsü, Kızkulesi’nin dönüştürülmesi, Mendirek üzerinde Fatih Anıtı yapılması tartışmalarının da bu bölgeye ait girişimlerin sonucu olduğunu hatırlatmalıyız). Kentin bu en değerli bölgelerinde tasarlanan “dönüştürme” operasyonlarının hangi yönde olacağında ise, daha çok politik karar vericiler ile yatırımcı gruplar belirleyici oluyor. Karar verme süreçlerine katılamayan diğer kentsel aktörler ise (kentliler, meslek kuruluşları, sivil toplum örgütleri vb…), kendilerine danışılmadan ortaya atılan projeler karşısında haklı tepkilerini dile getiriyorlar. Bu gelişmeler karşısında yalnızca itiraz belirtmenin yeterli bir muhalefet tavrı olmadığını düşünen İstanbul Serbest Mimarlar Derneği (İSMD); toplumun karşısına güçlü, anlaşılır, çağdaş; kent ve kentli yararına “alternatif projeler” ile de çıkmanın önemine inanmaktadır. Bu alternatifleri üretmenin ve tartışmanın ise uygar ve aydın olmanın sorumluluğunu taşıyan mimarlar için önemli bir görev olduğunu düşünmektedir. Bu yapıcı görevin, öncelikle, gençliğe de ait olduğu düşüncesiyle İSMD sözkonusu yerler ile ilgili olarak, eğitimini sürdürmekte olan Mimarlık öğrencilerini tartışmaya düşünce üretmeye ve bu süreçlerde etkin olarak rol almaya davet ederek, öğrenciler arasında bir “Fikir Proje Yarışması” açmaya karar vermiştir.
Amaç
İSMD’nin kendi kaynakları ve kadroları ile açtığı bu fikir yarışmasının jürisi
konu üzerinde fikir üretmeye başlangıçlar oluşturabilecek şu kavram ve
açılımları yapmayı uygun ve yeterli bulmuştur:
• Kentsel strüktürlerin tarihsel dönüşümü, sözkonusu yerlerin güncel
anlamlarının değerlendirilmesi,
• İşlev değiştirme ve toplumsal kültürel işlevler ile ilişkilendirme,
• Kentsel ulaşım sisteminin modernleşmesi, bunun mekana etkileri,
• Gar ile Yük ve Kruvaziyer limanlarının konumlarının ve ilişkilerinin
gözetilerek, bunların zaman-mekan boyutunda kullanım biçim ve yoğunluklarının
tartışılması,
• Benzersiz bir coğrafya: İstanbul,
• Denizle barışma, su uygarlığının izlerinin aranması ve bu doğrultuda yeni
öneriler,
• Tarihsel ve Doğal verilere saygı,
• Aidiyet duygusunun, kültürel belleğin uyarılması,
• Çağdaş kentli kimliklerinin oluşumuna mekanın katkısı,
• Kentlinin günlük yaşamına katkı,
• Kent Merkezini aşırı yüklemeyen yoğun ve çağdaş kullanım olanaklarının
tartışılması,
• “Kamusal Alan” kavramı,
• Ekonomik ve sosyal sürdürülebilirlik,
• Anlamlı ve yoğun kullanıma açık alternatif kullanımlar önerilmesi,
• “Dünya’nın küresel metropolü İstanbul” kavramının ve irdelenmesi, istenirse
bu söylemi tartışarak, sonuçlarının irdelenmesi,
• Kolaycı, slogancı yaklaşımlardan kaçınan, yapıcı çözümleri ve dinamikleri
gözeten öneriler,
• Şeffaflık, katılımcılık ve kentlinin bilinç düzeyinde “farkındalık”
yaratılması,
• Kentli “aktör”lere müzakere olanağı sağlayacak ve toplumsal desteğe aracılık
edecek öneriler,
• Yerel yönetimlere de yön gösterebilecek, ufuk açacak öneriler,
• Geleceğe dönük bir programlama ve zaman-mekan koordinatlarında esneklik,
• Genç bir perspektiften, İstanbul’a değin hayal ve tasarımların
biçimlendirilmesi,
• Kente değin “ütopyalar”
• Kamuoyu ile iletişim kurabilen bir mimarlık dilinin kullanılması,
• Çözümlerde kentsel tasarım ve mimari dilin ilham verici bir araç olarak
kullanımı.
Ödüller
Yarışma sonucunda, altı adet 5000 YTL’lik eş ödül
verilecektir.
Jüri, diğerlerinden güçlü olarak ayrılan bir öneri bulunması halinde, bu durumu
vurgulamayı düşünebilecektir.
İSMD, yarışma sonuçlanıncaya kadar başkaca teşvik ödülleri ve özel ödüller için
de arayış içinde bulunacaktır.